‘Help, wat moeten we doen? Alles dreigt uit de hand te lopen. De familie ligt bijna uit elkaar door het opvolgingsvraagstuk. Het bedrijf lijdt er ook onder. Ik lijk mijn grip te verliezen.’
Met deze vraag benaderde een ondernemer ons laatst. Samen met zijn broer is deze ondernemer eigenaar van een middelgroot familiebedrijf en in totaal vijf van hun kinderen werken mee in het bedrijf. Deze succesvolle ondernemer had het bedrijfsopvolgingsplan van de accountant en fiscalist al klaar liggen en toch liep hij vast.
De zoveelste discussie met zijn broer over het regelen van de opvolging was geëscaleerd. De broers stonden lijnrecht tegenover elkaar en dit merkten de mensen op de werkvloer ook. De steeds terugkerende felle discussies zorgden voor onrust. Door gebrek aan een eenduidige visie wisten de medewerkers en de familie niet waar ze aan toe waren. Door die onduidelijkheid was de sfeer in het bedrijf behoorlijk verslechterd.
Het verhaal van deze directeur staat niet op zichzelf. Conflicten in familiebedrijven tijdens het opvolgingsproces (die uitlopen op fikse ruzie) komen helaas veelvuldig voor. En dat heeft schokkende consequenties. Het is namelijk de belangrijkste oorzaak van het falen van de opvolging. Ruim 70% van de familiebedrijven overleeft een generatiewisseling niet. Hierdoor gaan miljoenen verloren en liggen families uit elkaar.
Gelukkig hoeft dat niet zo te zijn. Met een heldere strategie en gedeelde toekomstvisie, kan de familie op één lijn komen en het opvolgingsproces soepel en efficiënt verlopen. Door deze hele familie bijeen te brengen, kwamen de pijnpunten, zorgen en meningsverschillen op tafel. Er ontstond een helder inzicht in de verschillende belangen (zowel de familiare als de zakelijke belangen) en kwam er zicht op een oplossing die ze eerder niet voor mogelijk hielden. Ook kwam het vertrouwen weer terug en kon er gewerkt worden aan een gezamenlijke toekomstvisie.
En dat werkte bijzonder goed. De familie voelt zich nu weer familie, en voelt de kracht om in de toekomst gezamenlijk nieuwe groeistappen te zetten. ‘De barsten van de ideeën en de creativiteit. De sfeer onder de medewerkers is supergoed. Klanten merken het ook. Als we in ruzies waren blijven hangen, was dit nooit gebeurd. Dus we zijn heel erg blij.’
Dit familieverhaal is niet uniek. De kunst is om niet te lang te blijven hangen in een situatie die niet meer goed voelt. Ons advies is; kom in actie en betrek een andere partij bij het complexe opvolgingsproces. Een partij die niet direct met de inhoud aan de slag gaat maar die ruimte geeft aan de gevoelens die er leven in de familie. Door openheid en vertrouwen kan er een stevige basis voor de toekomst worden gelegd waar de hele familie baat bij heeft.
Liane de Ruijter, Familiebedrijven opvolgingsspecialist
Liane is samen met haar zus Carola eigenaar van het bedrijf FamilieZaken.